VietNam+ đưa tin, theo Chương trình Kỳ họp thứ 9, Quốc hội khóa XV, sáng thứ hai (ngày 16/6), Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường để tiến hành biểu quyết thông qua Nghị quyết của Quốc hội về sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013; Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi).
Cùng với đó, Quốc hội biểu quyết thông qua Luật Nhà giáo; Luật Việc làm (sửa đổi); Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quảng cáo; nghe Tờ trình (bổ sung) và Báo cáo thẩm tra (bổ sung) dự án Luật Đường sắt (sửa đổi).
Sau đó, Quốc hội thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về miễn, hỗ trợ học phí đối với trẻ em mầm non, học sinh phổ thông, người học chương trình giáo dục phổ thông tại các cơ sở giáo dục trong hệ thống giáo dục quốc dân; Nghị quyết của Quốc hội về phổ cập giáo dục mầm non cho trẻ em mẫu giáo từ 3 đến 5 tuổi.
Buổi chiều, Quốc hội họp phiên toàn thể tại hội trường thảo luận về dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về thí điểm một số cơ chế, chính sách đặc thù phát triển thành phố Hải Phòng; thảo luận ở tổ về: Dự án Luật Đường sắt (sửa đổi); Chủ trương đầu tư Dự án đầu tư xây dựng đường vành đai 4 Thành phố Hồ Chí Minh.
Một điểm nhấn nổi bật trong tuần làm việc là hoạt động chất vấn và trả lời chất vấn trước Quốc hội. Phiên chất vấn diễn ra từ ngày 19/6 đến sáng 20/6. Các nhóm vấn đề được Quốc hội lựa chọn chất vấn thuộc lĩnh vực: Tài chính; Giáo dục và Đào tạo.
Nội dung quan trọng khác trong tuần làm việc là Quốc hội sẽ thảo luận về: Đánh giá bổ sung kết quả thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội, ngân sách nhà nước năm 2024; tình hình thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế-xã hội và ngân sách nhà nước những tháng đầu năm 2025; Phê chuẩn quyết toán ngân sách nhà nước năm 2023.
Ngoài ra, Quốc hội sẽ xem xét việc chuyển tiếp áp dụng một số cơ chế, chính sách đặc thù đã được Quốc hội cho phép thực hiện tại một số địa phương sau khi thực hiện sắp xếp bộ máy, mở rộng địa giới hành chính theo chủ trương của Đảng, Nhà nước; Công tác thực hành tiết kiệm, chống lãng phí năm 2024; Kết quả thực hiện mục tiêu quốc gia về bình đẳng giới năm 2024. Phiên thảo luận diễn ra từ ngày 17/6 đến sáng 18/6 và được truyền hình, phát thanh trực tiếp để cử tri, nhân dân theo dõi.
Báo Tiền phong cho hay, theo Chủ nhiệm Ủy ban Pháp luật và Tư pháp Hoàng Thanh Tùng, sau 1 tháng lấy ý kiến, đã có 280.226.909 lượt góp ý về tất cả các nội dung, điều khoản trong dự thảo Nghị quyết.
Tuyệt đại đa số các ý kiến (99,75%) đều tán thành với sự cần thiết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp năm 2013.
VnExpress thông tin cho biết, theo báo cáo tiếp thu, giải trình việc sửa đổi Hiến pháp, một số đại biểu đề nghị quy định cụ thể các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương là xã, phường, đặc khu ngay trong Hiến pháp.
Ủy ban dự thảo sửa đổi cho rằng việc quy định quá cụ thể các loại đơn vị hành chính trong Hiến pháp có thể dẫn đến việc sửa đổi, bổ sung quy định này tương đối thường xuyên bởi loại hình tổ chức đơn vị hành chính cụ thể dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương còn có sự phát triển.
Do đó, Hiến pháp chỉ cần khẳng định rõ việc tổ chức đơn vị hành chính theo mô hình địa phương hai cấp còn tên từng loại đơn vị hành chính sẽ do luật định để đáp ứng yêu cầu phát triển trong từng thời kỳ. Đây cũng là bài học thực tiễn được rút ra trong các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp trước đây.
Có ý kiến đề nghị làm rõ cơ sở hiến định để Quốc hội quy định đặc điểm của đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, bảo đảm tính minh bạch, tránh tùy nghi trong việc thiết kế cấp chính quyền tại các địa phương.
Theo báo cáo tiếp thu, giải trình việc sửa đổi Hiến pháp, một số đại biểu đề nghị quy định cụ thể các đơn vị hành chính dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương là xã, phường, đặc khu ngay trong Hiến pháp.
Ủy ban dự thảo sửa đổi cho rằng việc quy định quá cụ thể các loại đơn vị hành chính trong Hiến pháp có thể dẫn đến việc sửa đổi, bổ sung quy định này tương đối thường xuyên bởi loại hình tổ chức đơn vị hành chính cụ thể dưới tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương còn có sự phát triển.
Do đó, Hiến pháp chỉ cần khẳng định rõ việc tổ chức đơn vị hành chính theo mô hình địa phương hai cấp còn tên từng loại đơn vị hành chính sẽ do luật định để đáp ứng yêu cầu phát triển trong từng thời kỳ. Đây cũng là bài học thực tiễn được rút ra trong các lần sửa đổi, bổ sung Hiến pháp trước đây.
Có ý kiến đề nghị làm rõ cơ sở hiến định để Quốc hội quy định đặc điểm của đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt, bảo đảm tính minh bạch, tránh tùy nghi trong việc thiết kế cấp chính quyền tại các địa phương.
Ủy ban thấy rằng đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt có thể không đồng nhất với một loại đơn vị hành chính lãnh thổ thông thường (tỉnh, thành phố, xã, phường, đặc khu). Giữa các đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt cũng có sự khác nhau về quy mô, tính chất, cấp quản lý, chế độ, chính sách được áp dụng để phù hợp với các đặc điểm, mục tiêu và ưu tiên, định hướng.
Kinh nghiệm quốc tế và khu vực cũng cho thấy có nhiều mô hình các khu, trung tâm, khu vực được các quốc gia thành lập để thực hiện mục tiêu phát triển kinh tế hoặc mục tiêu đặc biệt khác. Do đó, Hiến pháp không nên quy định nội dung này theo hướng đóng khung vào những tiêu chí, tiêu chuẩn cụ thể khi chưa có đủ cơ sở khoa học và thực tiễn.
Trên cơ sở tham khảo có chọn lọc kinh nghiệm quốc tế, xuất phát từ yêu cầu thực tiễn và khi hội tụ đủ các yếu tố, điều kiện cần thiết, Chính phủ sẽ trình Quốc hội xem xét, quyết định cụ thể về nội dung này khi quyết định thành lập từng đơn vị hành chính - kinh tế đặc biệt.
Có ý kiến đề nghị quy định cụ thể thời hạn áp dụng và trình tự kiện toàn bộ máy sau khi sửa đổi, bổ sung Hiến pháp để bảo đảm chặt chẽ; nên giao thẩm quyền chỉ định Chủ tịch và Phó chủ tịch UBND cấp xã cho Chủ tịch UBND cấp tỉnh.
Ủy ban cho rằng do tính chất hết sức đặc biệt của việc sắp xếp đơn vị hành chính trong lần này nên cần có các cơ chế đặc biệt để phục vụ việc sắp xếp, kiện toàn tổ chức bộ máy ở các đơn vị hành chính mới. Ngay sau khi Quốc hội thông qua Nghị quyết sửa đổi, bổ sung một số điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương (sửa đổi), Ủy ban Thường vụ Quốc hội sẽ ban hành 34 nghị quyết về việc sắp xếp đơn vị hành chính cấp xã năm 2025 của 34 tỉnh, thành phố.
Do đó, cơ chế chỉ định này chỉ áp dụng để thực hiện kiện toàn tổ chức bộ máy các cơ quan của chính quyền địa phương tại các đơn vị hành chính thực hiện sắp xếp theo nghị quyết nói trên trong năm 2025. Sau đó, cả nước sẽ quay lại thực hiện theo đúng các điều của Hiến pháp và Luật Tổ chức chính quyền địa phương cũng như các quy định khác của pháp luật có liên quan.
Cơ quan và cấp có thẩm quyền đang tổ chức đoàn kiểm tra, giám sát để bảo đảm công tác chuẩn bị và kiện toàn tổ chức bộ máy ở các đơn vị hành chính được chặt chẽ, khách quan, công tâm, đúng quy định. Cán bộ được lựa chọn, xem xét để chỉ định phải đáp ứng đủ tiêu chuẩn, điều kiện của công tác cán bộ.
